قطع رحم یعنی چه و احکام مربوط به آن چیست؟

در این مطلب به مفهوم قطع رحم و صله رحم می پردازیم و احکام این عمل را بررسی می نماییم. با ما در ادامه همراه شوید.

قطع رحم یا قطع صله رحم به قطع روایبط و رفت و آمد با خویشاوندان و اقوام گفته می شود. این عمل یک گناه کبیره منسوب می شود و حتی این عمل برای خویشاوندانی که بدرفتار و بداخلاق هستند هم مجاز نمی باشد. قرآن و احادیث از قطع رحم نهی وبر صله رحم تأکید کرده‌اند. بنابر حدیثی قدسی، صله رحم از رحمت خداست و هر کس آن را ترک کند، از رحمت او محروم خواهد ماند.

واژه رحم، در «قطع یا صله رحم» استعاره برای قرابت و خویشاوندی است. قطع رحم در مقابل صله رحم بوده و عبارت است از: «قطع ارتباط با خویشان هرچند به چندین واسطه به فرد منسوب باشند.»

برخی از نام‌ها و صفات خداوند مانند رحمان و رحیم از نظر واژگانی و معنایی با «رَحِم»، از یک ریشه هستند

خویشاوندان چه اشخاص هستند؟

حدیث امام رضا در این خصوص

خویشاوندی دو گونه است:

• خویشاوندی نَسَبی که از طریق رحم پیدا می‌شود، مانند پدر، مادر، فرزندان، برادر، خواهر، عمو، عمه، دایی، خاله، پدربزرگ و مادربزرگ و فرزندان همۀ کسانی که آن‌ها را خویشاوندان نسبی و اَرحام می‌نامند. قطع رحم با این گروه جایز نیست.
• خویشاوندی سببی که از طریق ازدواج به وجود می‌آید؛ مانند خویشاوندی میان زن و شوهر و خویشان دو طرف. درباره اینکه آیا حرمت قطع رحم شامل این گروه هم می‌شود یا خیر،‌ اختلاف نظر وجود دارد.

اسلام قطع رحم راحرام و شدید نهى کرده و از گناهان کبیره شمرده است. در حدیثی ردیف شرک به خدا دانسته شده است،

خداوند درقرآن قطع کننده رحم را لعن نموده و تهدید کرده که چشم و گوش او را از درک حقایق ناتوان می‌سازد. امام سجاد(ع) فرمود: «از همنشینی با کسی که از خویشانش بریده است بپرهیز.چنانکه من یافتم چنین فردی درسه جای قرآن مورد لعنت واقع شده است:

1. در سوره بقره آیه ۲۵ می‌فرماید: «آنهائی که عهد الهی را پس از بستن پیمان می‌شکنند و می‌برند آن چیزی را که خداوند امر به پیوستن (قطع رحم می‌کنند) و در روی زمین فساد می‌کنند، ایشان زیانکارانند»
2. در سوره رعد آیه۲۶ می‌فرماید: «آنان که پیمان خدای را پس از محکم شدن می‌شکنند و می‌برند و آنچه را که خدا به پیوند آن امر فرموده و در زمین فساد می‌کنند برایشان لعنت و محرومیت از رحمت خدا است و برای ایشان جایگاه بدی است. یعنی جایشان در دوزخ است».
3. در سوره محمد(ص) آیات ۲۲و۲۳ می‌فرماید:

• فَهَلْ عَسَیتُمْ إِن تَوَلَّیتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحَامَکمْ﴿۲۲﴾ أُولَـئِک الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّـهُ فَأَصَمَّهُمْ وَ أَعْمَی أَبْصَارَهُمْ (ترجمه: پس [ای منافقان،] آیا امید بستید که چون [از خدا] برگشتید [یا سرپرست مردم شدید] در [روی] زمین فساد کنید و خویشاوندی‌های خود را از هم بگسلید؟ اینان همان کسانند که خدا آنان را لعنت نموده و [گوش دل] ایشان را ناشنوا و چشمهایشان را نابینا کرده است.)

در روایات و سیره زندگی اهل بیت(ع) کمک، حمایت و محبت به خویشاوندان کاملا روشن است و به شدت از قطع رابطه باخویشان نهی شده و قطع رحم به عنوان عامل دوری از لطف و رحمت خدا معرفی گردیده است.

صله رحم به قدری در نظر خداوند اهمیت دارد که حتی اگر فاسقان ارتباط خوبی با اقوام و خویشان خود داشته باشند، خداوند روزی آنها را افزون می‌کند؛ ولی در مقابل، اگر کسانی که اهل نماز و روزه‌اند، در صورت قطع رحم، علاوه بر عذاب آخرت، از عمر و روزی آنها کاسته می‌گردد. تمام مراجع تقلید قطع رحم را حرام می‌­دانند. به عنوان نمونه:

1. مقام معظم رهبری آیت الله خامنه‌ای بیان می کنند: «قطع رحم با کسانى که از خویشاوندان نَسَبى مى‌باشند، جایز نیست و صلۀ رحم متوقف بر مراوده و رفت و آمد ‏نیست و با احوال­پرسی و پیغام فرستادن از طریق تلفن یا نامه هم محقق مى‌شود».
2. آیت الله سیستانی بیان می کنند: «قطع رحم، حرام است حتی اگر چه او جلوتر بریده باشد، نمازخوان نباشد، شراب‌خوار هم باشد و یا به برخی احکام دینی بی اعتنا باشد مثل حجاب و جز آن‌طوری که موعظه و ارشاد و راهنمایی هم سود نبخشد. البته به شرط آنکه چنان صله رحم و پیوندی، موجب نشود که او برکار حرام تأئید و تشویق شود.