شبهای قدر در اسلام از اهمیت و فضیلت بالایی برخوردار هستند. شبهایی که تلاوت هر آیه برابر است با ثواب دهها ایه در ایام و شب های دیگر. احادیث بسیاری در رابطه با فضیلت و اهمیت این شبها نقل شده است که در بخشی از آن امام صادق (ع) به اهمیت این شبها تاکیید بسیار دارند.
فضیلت شبهای قدر
امام صادق(ع) قلب ماه رمضان و آغاز سال یعنی حسابرسی اعمال را «لیلة القدر» دانسته اند و فرمودند که شب نوزدهم برآورد اعمال، شب بیست و یکم تصویب اعمال و شب بیست و سوم زمان تنفیذ اعمال است.
روزه و توجه به ماه مبارک رمضان، قرآن خواندن در این ماه، صله رحم و افطاری دادن جزو سیره همه ائمه (ع) محسوب می شود.
امام صادق (ع) فلسفه روزه داری را براساس احادیث شان دوری از خواهش های نفسانی، پاکی دل، اعضا و جوارح، شکرگزاری از نعمت های خداوند، خشوع در برابر درگاه الهی، از بین رفتن شهوات و زیاد شدن حسنات به شمار می آورند و می فرمایند:اذا صمت فلیصم سمعک و بصرک و شعرک و جلدک:آنگاه که روزه می گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه دار باشند (یعنی از گناهان پرهیز کند.)
اهمیت شبهای قدر
از امام صادق (ع) در کتاب «من لا یحضره الفقیه» نقل شده:«مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ مِنْ آخِرِ شَعْبَانَ وَ وَصَلَهَا بِشَهْرِ رَمَضَانَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ صَوْمَ شَهْرَیْنِ مُتَتَابِعَیْن:هر کس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به روزه ماه رمضان وصل کند خداوند ثواب روزه دو ماه پی در پی را برایش محسوب می کند» و «من افطر یوماً من شهر رمضان خرج روح الایمان منه؛ هر کس یک روز ماه رمضان را بدون عذر بخورد – روح ایمان از او جدا می شود»
امام صادق (ع) تأکید ویژه ای در ماه رمضان بر افطاری دادن و صله رحم در منزل آشنایان دارند، در کتاب «محاسن» به نقل از ایشان آمده است:افطارُکَ فی مَنزِلِ أخیکَ المُسلِمِ أفضَلُ مِن صِیامِکَ سَبعِینَ ضِعفاً: افطاری خوردن در منزل برادر مسلمانت، برتر از هفتاد روز روزه تو است.
ایشان همچنین می فرمودند:مَن لَم یُغفَر لَهُ فی شهرِ رمضانَ لَم یُغفَر لَهُ إلی مِثلِهِ مِن قابِلٍ الّا أن یَشهَدَ عَرَفَةَ:کسی که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نگردد، مگر آن که در عرفه حاضر شود.
امام صادق (ع) در روایات مختلف درباره لیلة القدر صحبت کرده و احادیث فراوانی در این رابطه دارند، ایشان قلب ماه رمضان و آغاز سال (حساب اعمال) را لیلة القدر دانسته اند (قَلبُ شَهرِ رَمَضانَ لَیلَةُ القَدرِ ـ راس السنة لیلة القدر یکتب فیها ما یکون من السنة الی السنة) و در حدیث دیگری فرمودند که برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام می شود و تصویب آن در بیست و یکم و تنفیذش در شب بیست و سوم (التقدیر فی لیلة تسعة عشر و الابرام فی لیلة احدی و عشرین و الامضاء فی لیلة ثلاث و عشرین)
ایشان در حدیث دیگری فرمودند:کَیْفَ تَکُونُ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ قَالَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ فِیهَا خَیْرٌ مِنَ الْعَمَلِ فِی أَلْفِ شَهْرٍ لَیْسَ فِیهَا لَیْلَةُ الْقَدْر:چگونه شب قدر از هزار ماه بهتر است؟ حضرت فرمود:کار نیک در آن شب از کار در هزار ماه که در آنها شب قدر نباشد بهتر است.