چرا در اسلام تعدد زوجات فقط براى مردان است؟

شکى نیست که جواز چند همسرى با رعایت شرایط آن، یکى از احکام اسلام است و شیعه و سنى بر آن اتفاق نظر دارند.

پیش از اسلام نیز به طور معمول در میان قبایل مختلف، وجود داشته است. و حتى برخى از بت پرستان به هنگام مسلمان شدن، بیش از ده زن و یا کمتر داشته اند.

اسلام در مواجه با آن، در صدد اصلاح و تعدیل برآمد. خداوند متعال مى‌‏فرماید: «وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى‏ فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَهً أَوْ ما مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ ذلِکَ أَدْنى‏ أَلَّا تَعُولُوا ؛ و اگر مى‌‏ترسید که [به هنگام ازدواج با دختران یتیم‏] عدالت را رعایت نکنید [از ازدواج با آنان چشم پوشى کنید و] با زنان پاک [دیگر] ازدواج کنید دو یا سه یا چهار همسر و اگر مى‌‏ترسید عدالت را [درباره همسران متعدد] رعایت نکنید، تنها یک همسر بگیرید و یا از زنانى که‏ مالک آنهایید، استفاده کنید. این کار از ظلم و ستم بهتر جلوگیرى مى‌‏کند».«۱»

بنابراین اسلام نه تعدد را آغاز نمود و نه واجب کرد بلکه آن را با شرایط خاصى، مباح ساخت.

 این امر حکمت ها و عللى دارد؛ که با توجه به متون دینى و سیره معصومان علیهم السلام و منطق عقل، مى‏‌توان به مهم‏ترین آن‏ها اشاره نمود:

۱- فزونى تعداد زنان آماده ازدواج بر مردان؛

۲- طولانى تر بودن عمر زندگى جنسى مردان در مقایسه با زنان؛

۳- طولانى‏ تر بودن عمر تولید نسل در مردان در مقایسه با زنان؛

۴-  تمایل مردان به چند همسرى به ویژه در شرایطى مانند عقیم بودن زن اول؛

۵ – سرپرستى و در پناه قرار دادن زنان بیوه و تأمین نیازهاى عاطفى آنان.

باید دانست چند همسرى در مورد مردان هیچ گونه مشکل حقوقى ایجاد نمى کند، در حالى که این امر درباره زنان مشکلات فراوانى را به وجود مى ‏آورد.

 چرایی ممنوعیت چند همسری برای زن
تک همسری در مورد زن  نوعی جلوگیری از آسیب های  حقوقی ،روانی ، عاطفی و تربیتی در مورد  نسل  است. با تک همسری  اگر فرزندی متولد شد، به طور یقین مشخص می شود که مربوط به چه کسی است و در نتیجه محارم، و حقوق و تکالیف پدر و بستگان(ارث، نفقه ، ازدواج . ..)  این فرزند معلوم می شود. لذا یکی از مهم ترین حکمت های این مسئله مجهول بودن نسب فرزند است؛ و این در واقع؛ “صیانت از نسل” است و نه تشخیص نسل.

حکمتی که در روایات به «صیانت نسل» تعبیر شده است و برخی به اشتباه آن را تشخیص نسل معنا کرده اند.

 این مطلب که با پیشرفت علوم ژنتیک و پزشکی و … امکان تشخیص فرزند در رحم  یا نسب فرزند وجود دارد نیزنمی تواند مجوز چند همسری زنان باشد به این دلیل است که؛

۱) صیانت از نسل و تشخیص نسل یکی از حکمت های ممنوعیت چند همسری زنان  است نه تمام علت آن.

۲) تشخیص پزشکی و علمی اموری خطاپذیر بوده که همواره امکان خطا در مورد آن می رود.

۳) علوم تجربی با تمام پیشرفت خود امکان اثبات بی ضرر بودن رابطه متعدد جنسی زن را برای سلامت جنین شوهر اول یا دوم نداردبلکه مویدات فراوان بر آسیب پذیری جنین و نطفه در صورت ارتباطات مکرر و متنوع جنسی وجود دارد.

۴) در صورتی که صیانت نسل را به معنای تشخیص نسل هم بدانیم باید توجه داشته باشیم که امکان آزمایش ژنتیک برای همه افراد در عرصه زمان و مکان وجود ندارد و از طرفی جواز تعدد شوهر منتهی به بی قید و بندی نسبت به تشخیص والد و همچنین بی قیدو بندی نسبت به امر تربیت و حضانت فرزند می شود که همه این موارد لطمه های جبران ناپذیری به فرزند بوده و از مصادیق عدم صیانت نسل است.